Web3 và Web2: zkTLS làm thế nào để giải phóng tiềm năng dữ liệu

Lĩnh vực Web3 đã đạt được những tiến bộ đáng kể, bao gồm việc triển khai các giải pháp mở rộng Layer 2, sự ra đời của zkVMs và việc phê duyệt ETF. Tuy nhiên, đối với hầu hết người dùng thông thường, công nghệ blockchain vẫn cảm thấy xa vời. Nguyên nhân của thực trạng này không phải do công nghệ tự nó, mà là do sự tách rời của nó với cuộc sống kỹ thuật số hàng ngày của chúng ta. Mặc dù Web3 đã xây dựng được những công cụ và hạ tầng mạnh mẽ, nhưng cuộc sống của người dùng internet thông thường vẫn dừng lại ở thời đại Web2, khi dữ liệu của họ bị các nền tảng tập trung kiểm soát.

Để đạt được sự chấp nhận chính thống, điều quan trọng là kết nối thế giới Web2 và Web3 một cách không cần tin tưởng và bảo vệ quyền riêng tư. Hiện tại, tương tác trực tuyến của chúng ta chủ yếu diễn ra trong các hệ sinh thái được kiểm soát chặt chẽ, như ngân hàng, mạng xã hội và cổng thông tin chính phủ. Điều này dẫn đến hai vấn đề cơ bản: đảo dữ liệu và thiếu quyền sở hữu. Danh tính kỹ thuật số của chúng ta phân tán trên nhiều nền tảng, trong khi thực tế chúng ta không sở hữu dữ liệu của chính mình.

Tình huống này gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Chẳng hạn, khi chứng minh thu nhập hoặc xác minh địa chỉ, thường cần cung cấp đầy đủ tài liệu nhạy cảm. Các hệ thống này giả định rằng sự minh bạch hoàn toàn là cách duy nhất để xây dựng niềm tin, vì thiếu cơ sở hạ tầng cho việc tiết lộ có thể xác minh một cách chọn lọc.

Nút thắt thực sự nằm ở cách làm cho các ứng dụng Web3 có thể tận dụng dữ liệu Web2 mà chúng tôi đã tạo ra, đồng thời không làm tổn hại đến quyền riêng tư của người dùng hoặc đưa vào những trung gian đáng tin cậy mới. Điều này liên quan đến hai thách thức chính: tính có thể xác minh và quyền riêng tư. Chúng tôi cần chứng minh rằng dữ liệu từ nguồn Web2 là đáng tin cậy mà không phụ thuộc vào các oracle hoặc API tập trung, đồng thời chỉ chứng minh những nội dung cần thiết mà không tiết lộ dữ liệu đầy đủ.

zkTLS (giao thức bảo mật tầng truyền tải không kiến thức) ra đời, nó xây dựng các chức năng hoàn toàn mới dựa trên TLS. zkTLS cho phép người dùng trích xuất và chứng minh các sự thật cụ thể từ dòng dữ liệu Web2 mà không cần tiết lộ toàn bộ nội dung hoặc tin tưởng bên thứ ba. Nó thực hiện khả năng xác minh trên chuỗi và tiết lộ chọn lọc, cung cấp cơ sở hạ tầng quan trọng cho việc kết nối Web2 và Web3.

Cách hoạt động của zkTLS bao gồm việc bắt giữ phiên TLS mã hóa giữa người dùng và trang web, tạo ra bằng chứng không kiến thức và xác minh bằng chứng đó trên chuỗi. Điều này tránh việc phải tiết lộ dữ liệu cho bên thứ ba hoặc tin tưởng vào máy chủ tập trung.

Trong ứng dụng thực tế, zkTLS đang thay đổi nhiều lĩnh vực như dịch vụ tài chính, nền tảng người tiêu dùng, hệ thống danh tính và uy tín, nền tảng xã hội và nội dung cũng như hệ thống khuyến khích hành vi. Ví dụ, trong dịch vụ tài chính, nó cho phép xác minh thu nhập, dòng tiền hoặc lịch sử tài khoản mà không cần phải tiết lộ tài liệu nhạy cảm. Trong nền tảng người tiêu dùng, nó làm cho hàng hóa số, đăng ký và lịch sử mua sắm trở nên có thể di chuyển và có thể chứng minh.

Khi ngày càng nhiều ứng dụng áp dụng zkTLS, chúng ta sẽ thấy một hiệu ứng tổng hợp: nhiều dữ liệu có thể xác minh hơn sẽ dẫn đến các ứng dụng mạnh mẽ hơn, từ đó trao quyền kiểm soát lớn hơn cho người dùng. Điều này không nhằm thay thế các hệ thống hiện có, mà là để trao quyền kiểm soát cho người dùng đối với chúng và xây dựng một con đường mà lòng tin, quyền riêng tư và khả năng kết hợp cùng nhau mở rộng.

zkTLS đã cung cấp cơ sở hạ tầng cần thiết để công nghệ mã hóa vào dòng chính. Nó thực hiện sự tin cậy mã hóa cho dữ liệu dịch vụ Web2, xác thực bảo vệ quyền riêng tư không cần bên thứ ba, lớp danh tính có thể kết hợp do người dùng kiểm soát, và các ứng dụng mới dựa trên tương tác thế giới thực có thể xác minh. Khi cuộc sống trực tuyến của chúng ta trở nên dễ tiếp cận hơn thông qua các tuyên bố có thể xác minh, thế hệ ứng dụng mới sẽ xuất hiện, những ứng dụng sẽ trao quyền kiểm soát lớn hơn cho người dùng, giảm bớt ma sát và giải phóng giá trị thực sự.

zkTLS không chỉ là một giao thức khác, mà nó đại diện cho một cách tư duy mới, định nghĩa lại cách thông tin di chuyển giữa các nền tảng, và cách mà niềm tin được xây dựng trên internet. Nó mở đường cho sự phát triển tương lai của Web3, giúp giải phóng tiềm năng thực sự của dữ liệu.